Yaprak ŞakarGreenwashing, ya da yeşil aklama, bir markanın ya da kuruluşun çevreye karşı sorumlu davrandığını öne sürüp bu konuda yanlış ve eksik bilgi vermesi olarak tanımlanabilir. Kendisini çevreci olarak tanımlayarak tüketiciyi yanıltan tanıtımlar yapan ancak bu şekilde üretim yapmayan markalara “greenwashing” yapıyorlar diyebiliriz kısaca. Bildiğimiz, çok yakından tanıdığımız birçok marka maalesef bunu yapıyor, bu yazıda sizler için bu markaların en ünlülerini derledik. İyi okumalar ?
H&M
Ünlü giyim markası H&M greenwashing yapan tekstil markalarının başında geliyor. Geçtiğimiz yıllarda Conscious Collection gibi daha çevre dostu ve sürdürülebilir olduğunu iddia ettikleri koleksiyonlarıyla tüketiciyi yanılttıkları ortaya çıkmıştı. Buna ek olarak, dürüst olmayan stratejiler kullandıkları ve belli renk, sembol ve cümlelerle koleksiyonlarını daha sürdürülebilir ve çevreci gösterdikleri ortaya çıktığında da yine Norveç yasalarına aykırı olduğu için problem yaşamışlardı. Tüketiciyi yanlış yönlendirdikleri bu birkaç olay arka arkaya olunca da “greenwashing” yapan markalar arasına girdi H&M.
Nestlé
Muhtemelen “greenwashing” denince en akla gelen markalardan biri Nestlé. 2018’de plastik kirliliğini bir sorun olarak tanıdıkları ve çözüm için hareket edeceklerini açıkladıklarında bu şüpheyle karşılandı. Sayı ve veri bazlı bir hedef yoktu, ve Nestlé’nin çevre konusundaki geçmişi de bu şüpheyi arttırdı. Filipinler’deki bir sahil temizliği sırasında çıkan atıkların %17’sinin Nestlé’ye ait olduğu ortaya çıkmıştı, ek olarak su harcamalarının fazlalığı ve bu konudaki duyarsızlıkları da çevre dostu açıklamalarının inandırıcı bulunmamasına sebep oldu. Tüm bunlar ve Nestlé’nin geçmişi firmayı greenwashing yapan markalar arasında en üstlere yerleştirdi.
Yves Rocher
Bu beni en şaşırtanlardan bir tanesiydi. Sıklıkla doğallık ve ürünlerinin zararsızlığıyla öne çıkan Yves Rocher’in sadece iddia ettiği kadar organik ve zararsız olmadığı, aynı zamanda hayvan deneyi de yaptığı ortaya çıktı. Greenwashing yapan firmalara bakarken gördüğüm için emin olmak için birkaç listeye daha baktım, hatta Fransız medyasını da inceledim. Beyanlarının doğruluğu ortaya çıkan bu noktalarla şüpheyle karşılandığı için, artık Yves Rocher de greenwashing yapan markalar arasına girdi.
Zara
Tekstil sektöründe dünya devlerinden bir tanesi daha greenwashing yapan markalar arasında. Zara, “Join Life” isimli koleksiyonunu sürdürülebilirlik vurgusuyla piyasaya sürdü. Buna ek olarak, 2030’a kadar %100 yenilenebilir enerjiye geçme ve 2040’a kadar sıfır emisyon hedefini de açıklamıştı. Ancak, tedarik zincirlerindeki karbon ayak iziyle mücadele etmeyen ve buna sessiz kalan markanın, fabrikalarıyla alakalı yeterli bilgiyi vermemesi de yıllar içinde şüphe uyandırdı. Tüm bunlar da, söyledikleri planın ve çevreci gösterdikleri koleksiyonların “greenwashing” olmasına yol açtı.
The Body Shop
Yakından tanıdığımız kozmetik markası The Body Shop, greenwashing ile suçlanmış markalardan biri. Daha öncesinde ürün içerikleri ve kullandıkları bileşenlerle zaten problem yaşamış ve şikayet almış firma, ürünleri için hurma yağını, yeni bir plantasyon geliştirmek için köylü aileleri tahliye etmeye zorlayan bir organizasyondan alıyor. “Daabon Cosmetics” bu uygulamasıyla İngiltere’nin The Guardian gazetesine de konu olmuştu, ve The Body Shop’ın 2006’da Nestlé’nin sahibi olduğu kozmetik devi l’Oreal’e satılması da onlara olan güveni iyice azalttı. Nestlé de l’Oreal de çevre duyarlılığı konusunda zaten kötü ünü olan firmalar oldukları için bu ün The Body Shop’ın da greenwashing yaptığı sonucuna sebep oldu.
Ikea
2020 yılında yapılan bir araştırmayla, IKEA’nın kayın ağacı sandalyelerini Ukrayna’nın Karpat Dağları’nı kaplayan bölgesinden yasadışı ahşapla getirip ürettiği ortaya çıktı. Bu dağlardaki ekolojik çeşitliliği, yaşayan tüm hayvanları düşündüğümüzde, bu yasadışı üretimin onların hayatlarına etkisi tüm çevreci söylemleri yalanlıyor. Sürdürülebilirlik konusunda çalışmaları olsa da, bu ortaya çıktıktan sonra greenwashing yapan firmalar arasına girdiler.
Kaynakça:
https://www.yesilist.com/hayvan-deneyleri-hakkinda-10-korkunc-gercek/
https://organicallybecca.com/top-brands-that-greenwash/
Elif Kevser Arslan
Buse Nur Hayta
Defne Kavas
Şevval Uslu
Selin Gokce
İrem Ağaçcıoğlu
