Dünyaya iyilik katmak sanıldığı gibi zor değil aslında. Daha doğrusu bir insanın hayatına dokunmak, bazense milyonlarca insanın. Geçtiğimiz günlerde bir tasarım dergisinde karşıma çıkan proje, başlığını görür görmez beni çok heyecanlandırdı. “Circleg Projesi geri dönüştürülmüş plastikten protezler üretiyor” yazıyordu. Tek bir tasarım ne kadar çok kişiye dokunabilir diye düşündüm. Hem de ne şahane bir ismi vardı. Döngüselliği çağrıştıran ‘circle’ sözcüğü, yeniden yarattıkları bacak ile birleşmiş ve yaşama yeni bir döngüsellik katan bu tasarım ortaya çıkmış.
Fabian Engel ve Simon Oschwald adlı iki Zürih Üniversitesi mezunu tasarımcı, geri dönüştürülmüş plastikten alt bacak protezi tasarlamış. Atıkların toplanması, işlenmesi ve tüm üretim süreci ise Kenya’da gerçekleşmiş. Ve en önemlisi, herkes için erişilebilir, düşük maliyetli bir ürün ortaya çıkmış.
İki tasarımcının serüveni, az gelişmiş ülkelerde daha yüksek oranlarda meydana gelen trafik kazalarında, çatışmalarda veya yetersiz tıbbi destek sonucu uzuvlarını kaybeden milyonlarca insana yardım etmek istemeleri ile başlıyor. Piyasada var olan birçok protez, bu bölgelerdeki ihtiyaç sahibi insanlar için ya fonksiyonel olarak yetersiz kalıyor ya da yüksek fiyatları nedeniyle ekonomik olarak karşılanamıyor. Birçok birey protezlere erişim sağlayamadığından, eve mahkum, etrafındakilere bağımlı, kısacası toplumdan dışlanmış bir hayat sürmek zorunda kalıyor.
Protez bacaklara olan ihtiyacın yanı sıra, Oschwald ve Engel, yine az gelişmiş ülkelerde çok daha ciddi boyutlara ulaşmış plastik kirliliği sorununa da değinmek istiyor. Geri dönüşüm kaynaklarının yetersizliği sonucu önlenemeyen atık miktarları, bireylerin sağlığını neredeyse bir uzvun eksikliği kadar fazla etkiliyor. “İki endüstriyel tasarımcı olarak bizim gözümüzde plastik atıklar anlamlı ürünler ortaya çıkarmak için oldukça değerli kaynaklar. Bu nedenle plastik kirliliği ile düşük maliyetli protez bacaklara olan ihtiyacı birleştiren bir fikir ortaya çıkardık.” diyor Engel.
Circleg için tüketim sonucu ortaya çıkmış plastikleri kullanmayı tercih ederek hammadde maliyetini yarıya indirirken, yerel kaynakların kullanımı ile yerel plastiklerle de savaşmış oluyorlar. Geri dönüştürülmüş plastik dayanıklılığını arttırmak için cam lifleri ile güçlendiriliyor.
Iki tasarımcı Kenya’ya gerçekleştirdikleri seyahat sırasında engelli bireylerle görüşerek ihtiyaçlarını ve yaşam tarzlarını öğrenmiş ve tasarımlarında bu ihtiyaçlara cevap bulmayı hedeflemişler. Tamamıyla Kenya halkı üzerine tasarlanan protezin tüm üretim sürecinin de Kenya’da gerçekleşmesi yerel halka yeni bir değer ve ekonomik kaynak yaratmış.
Halen araştırma, geliştirme süreci devam eden protezin, çok yakın bir zamanda milyonlarca kişinin hayatına dokunacağına eminim. Dünya’da böyle girişimlere, yardıma, iyiliğe her zaman yer var. Proje hakkında daha fazla bilgi sahibi olmak isterseniz web sitesine göz atabilirsiniz.