Defne Kavas
Olumsuz iklim koşullarının kendini tüm gezegende göstermesiyle, aktivistler iklim krizine dair farkındalık yaratmak için çabalarını hızla artırıyor. 16 yaşındaki İsveçli Greta Thunberg’den, Hindistan’ın Sunita Narain’ine kadar, gezegeni kurtarmak için çalışan güçlü kadınları tanıyalım.
Geçtiğimiz günlerde sona eren New York’taki BM İklim Zirvesi’nde, 16 yaşındaki Greta Thunberg, iklim değişikliği ile mücadele için sarf edilen küresel çabalar hakkında yaptığı keskin açıklamaları ile başta BM üyeleri olmak üzere tüm dünyayı etkisi altına aldı.
Birleşmiş Milletler’in yaptığı açıklamaya göre, geri dönüşü olmayan bir noktaya ulaşmadan önce karbon salınımını azaltmak için yaklaşık 12 yılımız kaldı. Bu noktadan sonra, iklim değişikliğinin etkilerini geri çevirmek hiçbir şekilde mümkün olmayacak. Bahamalar’daki tropik fırtınalar, Amazon orman yangınları, Cape Town ve Chennai’nin su seviyelerindeki ciddi yükseliş gibi ekstrem hava olayları, iklim değişikliğinin dünyanın her noktasını etkilediğine dair önemli bir gösterge. Hükümetler ve vatandaşların karbon emisyonunu düşürmek için harekete geçmesi, daha sürdürülebilir yaşam tarzları edinmesi ve belki de insan türünü neslinin tükenmesinden kurtarması gerekiyor.
Çok sayıda genç ve kadın lider, iklim değişikliğine ve yönetimlerin buna tepkisiz kalmasına karşı açılan savaşta ön sıralarda saf tutuyor. Greta Thunberg’den Sunita Narain’e, işte iklim için savaşan kadınlar.
Greta Thunberg
16 yaşındaki İsveçli iklim aktivisti, geçtiğimiz yıl ‘Fridays For Future’ kampanyası ile tüm dünyanın dikkatini üzerine toplamıştı. Her hafta düzenlediği grevler dünya genelindeki çocukları okulu asıp yönetimlerin sera gazı emisyonlarına karşı ciddi önlemler almalarını istemek üzere motive etmişti. İsveç Parlamentosu’nun önünde, karbon salınımının Paris Antlaşması’nda da belirtildiği şekilde, azaltılması için çağrıda bulunmuştu.
Son zamanlarda Thunberg, Birleşmiş Milletler İklim Zirvesi, Dünya Ekonomik Forumu, COP24 İklim Zirvesi gibi çeşitli uluslararası zirvelerde konuşmalar yaptı. Politikacılardan Davos’taki Dünya Ekonomik Forumu’ndaki girişimcilere kadar, her birini üzerlerine düşen görevi gerektiği gibi yapmamakla suçladı.
İklim değişikliğine yönelik çözümler için sözcülük yapmakla kalmayıp, uzun vadeli sürdürülebilir metotların yaygınlaştırılması için çaba sarf ediyor. Uçak seyahati yapmayı reddediyor, bunun yerine Avrupa içerisinde trenle ulaşım sağlıyor. Yakın zamanda ise New York’taki BM İklim Zirvesi’ne gitmek üzere iki haftalık bir Transatlantik gemi yolculuğu gerçekleştirdi.
Christiana Figueres
Christiana Figueres dünya çapında iklim adaleti için savaşan en tanınmış yüzlerden bir tanesi. İklim değişikliğine karşı verilen savaşa cinsiyet boyutunun katılmasında başarılı oldu. Kar amacı gütmeyen bir iklim değişikliği organizasyonunu yönettikten sonra, Amerika’da küresel iklim değişikliği görüşmelerinden sorumlu UNFCCC’de yönetici koltuğuna oturdu. Figueres 2009’da başarısızlıkla sonuçlanan bir girişimden sonra, 2015 yılında nihayet dünya liderlerinin Paris İklim Antlaşması’na varmasına ön ayak oldu.
Ana vatanı Kosta Rika’dan bahsederken, geçmişte sıkça görülen fakat 1989’da nesli tükenmiş kara kurbağalarının hikayesini anlatıyor, iklim krizini çözümlemek için çalışacağına karar vermesindeki önemli dönüm noktalarından biri olmuş bu.
Antropoloji okuduktan sonra 1995’ten itibaren Kosta Rika’lı iklim uzlaşmaları takımının bir parçası olan Figueres, Kyoto Protokolü gibi çok önemli küresel antlaşmaların yazılmasına da yardımcı olmuş.
Hindou Oumarou Ibrahim
Hindou Oumarou Ibrahim geçtiğimiz 10 yılı iklim değişikliği için yapılan uluslararası antlaşmalar ile Çad’daki yaşam gerçekleri arasındaki köprüyü kurmaya çalışarak geçirdi.
Çad’da kırsal bir toplulukta doğup büyürken iklim değişikliğini birincil kaynaktan gözlemleme fırsatı bulmuş. Her yıl Çad ve diğer ülkelerde, doğal kaynakların hızla tükenmesi sebebiyle insanlar zorlu yaşam mücadeleleri vermek zorunda kalıyor. İbrahim, doğa ile temel ihtiyaçlar boyutundaki yakın ilişkilerinden dolayı iklim değişikliğinden en çok etkilenen yerli kabilelerin sesi olmak üzere çabalıyor. Yerli insanların, iklim değişikliğinden en büyük yarayı almış olmalarına rağmen, yüzyıllık antik dünya bilgileri sayesinde sürdürülebilir çözümler üretebileceğine inanıyor.
İbrahim, Paris İklim Antlaşmaları sırasındaki görüşmelerde paydaş olarak yer almış, imza töreninde bir konuşma gerçekleştirmişti.
Nakabuye Hilda F
İklim değişikliği ve sürdürülebilirlik için genç aktivizmi son birkaç yılda büyük ölçüde arttı. Nakabuye Hilda F, popülasyonunun %77’sini 30 yaş altı kişilerin oluşturduğu Uganda’da doğmuş. İsveçli Greta’dan ilham alan 22 yaşındaki Kampala’lı aktivist, Uganda’lı gençlerin Fridays For Future grevine katılımlarını sağlamak üzere çalışmaya başlamış. Kendisi aynı zamanda, Afrika halkını iklim değişikliği için savaşmak üzere bir araya getirmek için çalışan Yeşil Afrika Kampanyası’nın Yeşil Kızlar temsilcilerinden bir tanesi.
İklim değişikliğinin yol açtığı felaketler ve plastik kirliliğine karşı farkındalık yaratmak için yürüttüğü kampanyası sebebiyle ajandası oldukça yoğun. Uganda’daki merkezi bölgelerde plastik temizleme organizasyonları düzenliyor. Aynı zamanda, ülke yönetiminin iklim değişikliği ile savaşmak ve sera gazlarını azaltmak için ciddi aksiyonlar almasını istiyor. Hilda ve ekibi, kısa bir zaman önce Uganda’nın hükümet sözcüsüne ulaşıp plastik poşetlerin yasaklanması ve yeniden ağaçlandırma çalışmalarının gerçekleştirilmesi için çevresel politikalar oluşturmaları adına çağrıda bulundu ve bu çağrı hiç de beklenmeyen bir başarıya ulaştı.
Rayanne Cristine Maximo Franca
Jair Bolsonaro’nun Brezilya’da başkanlığı devralmasıyla ülke çeşitli iklim koruma önlemlerini geri çekmişti. Bolsonaro ormansızlaştırmaya göz yummuş, 4 hafta içerisinde dünyanın akciğerlerini yakıp kül eden Amazon yangınlarına sebep gösterilen kerestecilik aktivitelerine devam edilmesine izin vermişti.
Rayanne Cristine Maximo Franca, yalnızca Brezilya’nın değil tüm dünyanın ekosistemini yok eden bu uygulamalara karşı duruşu ile dünyanın dikkatini topladı. Aktivizminin merkezinde yer alan yerel kadınları, doğayı korumak üzere güçlendirmeyi hedefliyor. 17 yaşında üniversiteye gitmek üzere evden ayrılan Franca, Brezilya’da yüzleştikleri adaletsizliklere karşı savaşan yerel Gençlik Ağı’na katılmış. Şu an ise, BM Kadınlar Projesinin bir üyesi olarak Yerel Kadınların sesi olmak üzere çalışmalarını sürdürüyor. Franca için, Brezilya’da iklim adaleti için savaşmak yerel topluluklarla derinden bağlantılı.
Sunita Narain
Sunita Narain Hindistan’ın en tanınmış iklim aktivisti. Kendisi şu an küçük ama çok etkili bir araştırma grubu olan Bilim ve Doğa Merkezi’nin direktörlüğünü yapıyor. Çevresel politikalar araştırmacısı, 1982’den beri bu grupla birlikte çalışmakta ve aynı zamanda çevre dergisi Down To Earth’ün editörlüğü yapıyor.
Narain yıllardır doğduğu şehir olan Yeni Delhi’yi ve aslında tüm ülkeyi yüksek hava kirliliği seviyeleri hakkında uyarıyordu. Kendisi, insanlara iklim değişikliği hakkında farkındalık aşılamak için başvurduğu bilimsel veri ve yöntemlere olan kırılmaz inancıyla tanınıyor.
2016, TIME Dergisi’nin seçtiği en etkili 100 insandan biri ilan edilmişti. Narain aynı zamanda Leonardo DiCaprio’nun Selden Önce adlı belgeselinde Hindistan’ın iklim değişikliğine katkısı ve çözümleri hakkında konuşmuştu.
Vandana Shiva
Vandana Shiva hayatının büyük bir kısmını biyo-çeşitliliği korumak için çalışarak geçiren Hintli bir fizikçi, ekolojist, aktivist ve yazar. Shiva küresel eko-feminizm hareketinde önemli bir rol oynadı. Kendisine ait Navdanya adlı araştırma kurumunda, yerel tohumların yapı ve çeşitliliğinin korunmasını ve adil takas uygulamalarının gözetilmesini hedefliyor.
Son 22 yıldır faaliyet gösteren organik tarım hareketinin de kurucusu. Shiva’ya 1993 yılında, modern kalkınma söylemlerinin kalbine ‘kadın ve ekoloji’ kavramını yerleştirmesi sebebiyle alternatif Nobel Ödülü olarak bilinen Right Livelihood Ödülü verilmiş. 2003 yılında ise TIME Dergisi tarafından ‘Çevresel Kahraman’ ilan edilmişti.
Elif Kevser Arslan
Bircan Kömürcü
Sueda Boztürk
Selin Gokce
İrem Ağaçcıoğlu
