Son zamanlarda yaşamımda sürdürülebilirliğe yönelik büyük değişiklikler uygulamaya karar vermişken, bir türlü hayatımdan çıkaramadığım, en büyük atık kaynağı köpeğim tarafından oluşturuluyordu. Atık üretmenin yanı sıra, tüketimim de tavan yapmıştı. Onu öylesine seviyordum ki, sürekli yeni plastik oyuncaklar, ambalajlı ödül mamaları satın alıyordum. Üstüne üstlük, tek kullanımlık plastikleri hayatımdan çıkarmaya çalışırken, en büyük tüketimim, yaptığımız yürüyüşler sırasında kullanılan tuvalet torbalarından kaynaklanıyordu. Ancak bunun sürdürülebilir olmadığını anlamam pek de uzun sürmedi ve hızlıca alternatif yollar aramaya başladım. Ve söyleyebilirim ki, hiç de zor değilmiş. Yalnızca sevimli dostumuzun yol açabileceği atıkları belirlemek ve onlara basit çözümler uygulamak gerekiyor. Haydi gelin, buna daha yakından bakalım!
Evcil Dostların Karbon Pati-İzi
2009’da sürdürülebilir yaşama dair bir kitabın yazarı, evcil hayvanların karbon pati-izinin, egzoz püsküren dağ araçlarının neredeyse iki katı olduğunu açıkladı. Ve tabi, herkes şaşkına döndü… Yazar bunu büyük ölçüde yeme alışkanlıklarına bağladı.
Peki, gerçekten de evcil hayvanların dünyaya etkisi nedir?
Aslına bakarsanız birçok kaynak, doğada atık diye bir kavram olmadığını, doğal döngüler içinde bulunan tüm canlıların atığının bir başkası için kaynak oluşturduğunu söyler. Bu şekilde düşündüğümüzde, kendimizi sevimli dostlarımızın dünyaya olumsuz bir etkisi olmadığına ikna edebiliriz. Ancak yüzyıllar önce, hayvanların evcilleştirilmesi ile bu döngüler bozulmuş ve insanların oluşturduğu atıklar yetmezmiş gibi, bir de evcil hayvanlardan kaynaklı atıklar meydana gelmeye başlamıştı.
Kediler ve köpekler çok yer, ve özellikle, çok fazla et yer.
Günümüzde dünyayı beslemeye yetecek proteini üretmek neredeyse imkansız hale gelirken, evcil hayvanlarımız bunun büyük bir kısmını tüketiyor. “Avrupa’da ortalama bir kedi yaşamı boyunca, bir Afrikalı ile aynı miktarda kaynak tüketir.” diyor WWF temsilcisi Jason Clay.
Afrika kedisinden bahsetmiyorum, gerçek bir Afrikalı. Bu gerçekten de doğru bilmiyorum ama yine de birtakım şeyleri düşünmeme sebep oldu. İnsan popülasyonundaki amansız artış ile birlikte bu durum kesinlikle sürdürülebilir değil. Hatta ne mümkün, ne de mantığa uygun. Evet, o halde, evcil hayvanların beslenmesi gerçekten de doğayı inanılmaz derecede etkiler! Neyse ki, bu etkiyi indirgemenin de birçok yolu var. Birazdan paylaşacağım birkaç öneri ile, evcil hayvanınızla neredeyse sıfır atıklı bir yaşam sürmenizi kolaylaştırmayı umuyorum.
Not: Tabi, bundan önce sıfır atık prensiplerini kendi hayatınızda büyük ölçüde uygulamış olmanız beklenir. Birçok gerçek ‘sıfır atıkçı’, hayatının çoğu alanında sürdürülebilirliğe doğru bir dönüşüm içerisine girdiğinden, evcil hayvanlardan kaynaklanan önlenemez atık miktarını da fark edip bunun için çözümler aramaya başladı bile! Umarım bu birkaç küçük tüyo sevgili dostlarımızla birlikte daha sürdürülebilir bir yaşam sürmenizi sağlar.
Az Atıklı Evcil Hayvan Bakımı
1. Beslenme
Dün akşamdan kalan et parçalarını hatırladınız mı? Veya buzdolabında kimsenin yemek istemediği bir kase makarnayı? Bunların hepsi sevgili dostunuz için lezzetli bir öğün olabilir. Bazı veterinerler mama dışında yiyecek tüketmelerini önermeseler de, birazdan zarar gelmeyeceğine inanıyorum. Buzdolabında kalmış makarna, et ve biraz sebze, et suyu ile kaynatılıp kedi ve köpeğinize verilebilir. Bu sayede gıda israfınız da minimuma inmiş olur. Dilerseniz çeşitli tarifler ile kedi, köpeğinizin mamasını sürekli olarak kendiniz de hazırlayabilirsiniz. Tabi ki tüm bunlar sırasında besin değerlerinin evcil hayvanınızın diyetine uygun olduğundan emin olun.
Eğer mamayı kendinizin hazırlaması mümkün değilse, plastik ambalajlılar yerine, yine bilinen markaların açık satılan mamalarından almayı tercih edebilirsiniz.
Peki, ödüller?
İşte bu en kolayı! Kısa bir araştırma sonucu yüzlerce ev yapımı ödül maması tarifi bulabilirsiniz. Hem de yapımı çok basit ve aynı zamanda içeriğinin doğallığından endişe etmeyeceğiniz mamalar olacaktır.
2. Tuvalet
Tuvalet konusu kedi ve köpekler açısından farklılık gösteriyor. Eğer bir köpek sahibiyseniz, muhtemelen günlük yapılan yürüyüşlerde tuvaletini toplamak için en az bir adet plastik poşet kullanıyorsunuzdur. Hayır, tabi ki size elinizde faraş ve süpürge ile dolaşıp toplamanızı önermeyeceğim. Ancak bunun yerine kağıt ya da biyo-bozunur, kompost edilebilir tuvalet poşetlerini tercih edebilirsiniz. Tabii, sonrasında dışkıyı ayrıştırarak kompost etmeniz gerekmekte. Teknik olarak hayvan dışkısı kompost edilebiliyor ancak evsel atıklardan oluşan komposta asla karışmamalı, toprağınızda diğer kompost gübreler gibi kullanılmamalıdır. Piyasada bu tür atıklar için bulunan kompost makineleri bulunuyor ancak evde kendiniz de yapabilirsiniz.
Eğer bir kedi besliyorsanız, kompost edilebilen kedi kumlarını tercih edebilirsiniz. Tabi ki yine, atıklar tuvalete atılmamalı veya evsel kompost ile karıştırılmamalıdır.
3. Bakım
Kedi ve köpeklerimizin sağlık ve bakımı için çeşitli ürünlere başvuruyoruz. Buna kimyasal şampuanlardan, plastik fırçalı taraklar ve diş fırçalarına kadar birçok eşya dahil. Bunun yerine bambu veya metal fırçalar kullanılabilir. Yıkama için ise, aslında hayvanların temizlik için sudan başka bir şeye ihtiyacı yoktur. Düzenli olarak su ile yıkayıp, ek bir dezenfektan olarak sirkeli bir bezle vücudunu silebilirsiniz. Kokudan rahatsız oluyorsanız, doğal hayvan şampuanı tariflerinden birini hazırlayarak kullanabilirsiniz.
Bakım sırasında ortaya çıkan bir diğer atık türü ise, tüyler ve tırnaklar. Birçok kişi bunu bilmiyor olsa da, bunlar da yine kompost edilebilen atıklardır.
4. Oyuncak ve Diğer Ürünler
Dostlarımızla oyunlar oynamaya hepimiz bayılıyoruz. Dürüst olmam gerekirse, bazen kendimden daha fazla, köpeğim için alışveriş yapıyorum! Aslına bakarsanız, yakın zamanda bu plastik oyuncaklara pek gerek olmadığını anladım çünkü köpeğim bazen bir çorap yumağıyla bile saatlerce oynayabiliyor. Onların dünyasında böyle havalı oyuncaklar yok ki! Evdeki kullanmadığınız ürünleri, atıkları kolaylıkla ev yapımı oyuncaklara dönüştürebilirsiniz. Hem de onları ileri dönüştürerek çöpe gitmekten kurtarmış olursunuz. Örneğin ben, yaptığımız yürüyüşlerde yol kenarlarına atılmış pet şişeler görmekten büyük üzüntü duyuyordum. Artık onları toplayıp evde kapaklarını ve ambalajlarını çıkararak, temiz olduğundan emin olduktan sonra, eski bir çorap ile sararak köpeğim için bir oyuncak haline getiriyorum. Çok da seviyor! Bu sayede köpeğiniz oyuncağı çiğneyip parçalasa bile, pet shoplarda satılan pahalı oyuncaklara olduğu gibi büyük miktarlar ödemediğinizden, buna pek üzülmezsiniz.
Peki, köpeğiniz kaç yatak parçaladı? Bizimki en az 4! Bunun yerine evde kendiniz bir paletin üstüne yumuşak bir battaniye tutturarak bile bir yatak oluşturabilirsiniz.
Aynı şekilde, kediler için de basit malzemelerden çok ilgi çekici oyuncaklar yapılabilir. En basitinden, lazer oyunu bile onlar için sonsuz bir eğlence kaynağı olabiliyor!
Son olarak…
İşte son olarak, ekibimizin sevimli dostları!
