Plastik şişelerin kötü ününü artık hepimiz biliyoruz. Ancak Bangladeşli bu doktor plastik şişeleri zatürreden dolayı nefes problemleri çeken bebekleri kurtamak için kullanıyor. Plastik şişelerden solunum cihazı fikri pek çok minik cana umut ışığı oluyor.
Economist’in raporladığına göre, yirmi yıllık araştırmanın ardından, 2017’de Doktor Mohamad Chisti plastik şişelerden solunum cihazı ile pnömonili çocuklara oksijen sağlamaya yarayan bir sistem geliştirdi. Şimdi Chisti, dünyadaki hastanelere kendi yöntemini benimsetmak adına yardımcı olmaya hazır.
Doktor, inovasyonunu yakında bir grup Etiyopyalı hastaneye götürmeye hazırlanıyor. Her şey yolunda giderse, dünyanın dört bir yanındaki bebek ölümlerinin % 16’sını oluşturan zatürre ölüm oranını düşürmeye yardımcı olmayı planlıyor.
Chisti’nin bu fikrin neden bu kadar üstüne düştüğüne gelirsek; doktor, hastanelerin yetersiz koşullarından dolayı yeterli suni solunum cihazı bulunduramamaları nedeniyle, Bangladeş’te başka bir bebeğin zatürre yüzünden ölümünü izlemeye devam edemeyeceğine karar verdi.
Plastik Şişelerden Solunum Cihazı Yapma Fikrinin Çıkış Noktası ise Oldukça Hüzünlü
Chisti, 2017 yılında BBC’ye verdiği röportajda 1996 yılında kendisinde travma yaratan bir hastane anısıyla ilgili: “Bir stajyer olarak ilk gecemdi ve üç çocuk gözlerimin önünde yetersiz solunumdan dolayı öldü. Hiç bu kadar çaresiz hissetmemiştim” diyerek icadının çıkış noktasını anlatıyor.
Avustralya’da, prematüre bebeklerin nefes almalarına yardımcı olmak için yapılan bir balon olan CPAP (sürekli pozitif hava yolu basıncı) solunum cihazından ilham alan Chisti, kendi başına düşük akışlı bir teknik alternatifi yaratmak için motive oldu. Bubble-CPAP, bebeğe yetecek nefesi kısmen suya batırılmış bir tüpün içinden geçirir ve yaklaşık olarak 6,000 USD gibi bir maliyeti vardır.
İçinde bir miktar kabarcık bulunan bir şampuan şişesiyle tökezledikten sonra, Chisti bir kabarcık CPAP solunum cihazını yapıp yapamayacağı konusunda şüphelere düştü. Daha sonra ise icadını bir oksijen kaynağı, bir miktar boru ve suyla dolu bir plastik şişe kullanarak çalıştırmayı başardı.
Şimdilerde Chisti’nin cihazı, hastanın daha verimli bir şekilde nefes alması için kullanılıyor. Ulaşılamayacak bir maliyeti de olmayan cihaz küçük bebeklere nefes oluyor. Her ne kadar plastik şişeler en sürdürülebilir malzemelerden yapılmasa da, Chisti’nin solunum cihazının maliyeti sadece $ 1,25 USD. Kıyaslandığı zaman normal bir solunum cihazı ise 15,000 USD. Aynı zamanda, daha az oksijen gerektirdiğinden dolayı, yetersiz bütçeli hastanelere maliyet konusunda bu açıdan da yardımcı oluyor.
Chisti cihazını ilk olarak 2015 yılında Uluslararası Diyaliz Hastalıkları Araştırma Merkezi’ne bağlı olan Dhaka Hastanesi’nden faaliyete geçirmiştir. Hastane, Chisti’nin plastik şişe yöntemini kullandıktan sonra, zatürreden ölen bebeklerin sayısının dörtte üç oranında azaldığını bildirmiştir. Artık bebekler için Dhaka Hastanesinde hayatta kalma oranı, dünya çapında pahalı solunum cihazları kullanan diğer varlıklı tesislerdekilerle hemen hemen aynıdır. Ayrıca doktor, buluşunun, hastanenin pnömoni tedavisi harcamalarını neredeyse% 90 oranında azalttığını belirtiyor.
Kaynak:
This Bangladeshi Doctor Is Using Plastic Bottles to Save Children’s Lives
Dünyanın Hava Kirliliğinden Üretilen İlk Mürekkebi:AIR INK
Bilim Dünyasının Yeni Keşfi: Plastik Yiyen Mantarlar
Plastikler Hakkında Yeniden Düşünmenize Neden Olacak 5 Belgesel